NBEk landareen osasunaren urtea zinedatu du 2020. urtea. Haubereziki lotuta dago abereen eta gure elikadurari. Horri helduta, Amaia Arranz Otaegui (Tolosa, 1987) arkeologoak lehen elikagaien inguruko hitzaldia eskainiko du.
Hizlariaren profila
Amaia Arranz ezaguna egin zen orain arteko ogi zaharrenaren aztarnak aurkitu zituenean. Amerikako Arkeologia Institutuarentzat (AIA) bere eta bere taldearen aurkikutza 2018ko hamar garrantzitsuenetako bat izan zen. Ikusi AIAren Archaeology aldizkariaren artikulua.
Hitzaldiaren nondik norakoak
Garia, garagarra, dilistak, ilarrak... Gaur egun ezingo genuen imaginatu gure elikadura landare horiek gabe. Gure dieta eta gastronomiaren oinarri dira. Baina, gurera soilik duela 7.000 urte inguru iritsi ziren, Ekialde Hurbileko Neolito garaiko gizarteen eskutik. Hitzaldia honetan gaur egun jaten ditugun elikagai nagusi horien historia kontatuko dugu, gizakiak lehendabizi ustiatu zituenetik, haien etxekotze eta hedapenera arte.
Noiz hasi zen gizakia zerealak eta leguminatxoak landatzen? Zein faktoreek bultzatu zuten landareen etxekotze prozesua? Nola aldatu zuen gure dieta nekazaritzan sorrerrak? Ikerlari ugari izan dira galdera horiei erantzuna ematen saiatu direnak. Bigarrem mundu gerra ezgeroztik, asko izan ziren Ekialde Hurbilera jo zuten arkeologoak, nekazaritzaren lehen zantzuak bilatzeko helburuz. Orain arte uste izan da prozesu hori Neolito garaian gertatu zela, duela 10,000 urte. Gaur egun aldiz, usteak oso bestelakoak dira. Neolito aurreko ehiztari-biltzaleei egozten zaizkie Neolito garaian gertatu ziren prozesu nagusien oinarriak.
Gainera, azken urteetan, zerealen garrantzia berrikusten ari gara; zereal eta leguminatxoez gain hasierako gizarte nekazariek beste hainbat landare basati ustiatzen baizituzten. Hitzaldi honetan prozesu nagusi honen gakoak berrikusiko ditugu, eta aldi berean etorkizunerako ditugun erronkak azaldu.
